سنتور بر اساس شواهد و قراین یكی از كهن ترین سازهای منطقه محسوب می گردد. قدیمی ترین اثری كه از این ساز به جا مانده متعلق به حجاری های آشور و بابلیان (۵۵۹ قبل از میلاد) است. كه در این حجاری ها، صف تشریفاتی كه به افتخار آشور بنی پال بر پا شده مجسم گردیده و سازی كه شباهت زیادی به ستتور امروزی دارد را بین آن صف مشاهده می كنیم.
ابوالحسن علی بن حسین مسعودی (متوفی به سال ۳۴۶ ه.ق) مورخ مشهور و نویسنده كتاب مروج الذهب در شرح اوضاع موسیقی در زمان ساسانیان، هنگام نام بردن از سازهای متداول موسیقی ساسانی، واژه سنتور (سنطور) را ذكر می كند. در كتب قدیم و تالیفات ابونصر فارابی و ابن سینا نیز نام سنتور چند بار ذكر شده است.
برخی محققین بر این باورند كه سنتور در زمان های خیلی دور از ایران به دیگر كشورهای آسیایی رفته است، چنان كه امروزه نیز انواع مشابه این ساز در عراق، تركیه، سوریه، مصر، پاكستان، هند، تاجیكستان، چین، ویتنام، كره، اوكراین و دیگر كشورهای آسیای میانه و نیز در یونان نواخته می شود.
با استناد به اسناد و مدارك، نگارگری ها و مینیاتورهای قرون اخیر ، آنچه كه ما امروزه به عنوان سنتور در اختیار داریم در واقع سنتوری است كه از حدود یكصد و پنجاه سال اخیر (زمان قاجار) با شكل و شمایل فعلی خود در اختیار هنرمندان این مرز و بوم قرار دارد. چنان كه سنتورهای محمدصادق خان (اولین نمونه صوتی ساز سنتور به جا مانده از دوران قاجار متعلق به ایشان است) ، حبیب سماع حضور و حبیب سماعی را در ابعاد، تعداد خرك و نحوه ساخت، بسیار نزدیك به سنتور امروزی مشاهده می كنیم.
بررسی تاریخ تحول ساز سنتور نشان می دهد كه این ساز طیف وسیعی از سبك ها و مكاتب مختلف را در قرن حاضر به خود اختصاص داده است به نحوی كه پس از یك بررسی اجمالی، می توان اذعان داشت حداقل ۱۵ سبك و مكتب مختلف و فعال در این عرصه شهره خاص و عام اند.
تنوع چشمگیر مكاتب و سبك ها باعث تنوع در صدادهی ساز، تكنیك نوازندگی و نحوه آهنگسازی و نغمه پردازی در سطوح مختلف بوده است.
تاریخچه و نغمات زیبای سنتور